Với số tuổi lên tới hàng tỷ năm, đây là 5 dãy núi già nhất trên Trái Đất. Cùng điểm danh top 5 này với mình nhé.

Là địa hình tự nhiên nổi bật trên Trái Đất, núi là nơi sinh sống của nhiều động thực vật, tạo nên nguồn tài nguyên và hệ sinh thái cơ bản để hỗ trợ sự sống, ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu. Đặc biệt địa hình núi – biển đều là những phần quan trọng trong kiến tạo để mang tới những kiến thức về lịch sử hành tinh. Về mặt địa chất, những ngọn núi càng xa xôi, già nhất mang tới giá trị nghiên cứu càng cao.

Top 5 dãy núi này cũng mang những điểm đặc biệt và quá khứ đó đến với con người hiện nay.

1. Vành đai Đá xanh Barberton

• Địa điểm: Nam Phi-Swaziland

• Số tuổi ước tính: Khoảng 3,6 tỷ năm tuổi

• Diện tích: ~ 16.000km2

Với số tuổi địa chất ước tính là khoảng 3,6 tỷ năm, dãy núi này được xem là dãy núi già nhất trên Trái Đất. Dãy vành đai này có diện tích ~ 16.000km2 và độ cao từ 610 – 1.800m so với mực nước biển .

Hiện nay dãy núi này được đánh giá có các thành tạo đá được bảo tồn tốt. Tháng 10/2022, Liên Minh Khoa học Khoa học Địa chất Quốc tế (IUGS) liệt lê Barberton vào danh sách 100 di sản địa chất của thế giới. Các dãy núi trong danh sách được xuất bản đều là những nơi có yếu tố địa chất, quá trình liên quan đóng góp vào sự phát triển của khoa học địa chất thông qua lịch sử.

Trên dãy Vành Đai Đá Xanh Barberton có một dãy núi là Makhonjwa – chiếm 40% tổng dãy được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.

2. Dãy Hamersley

• Địa điểm: Australia

• Số tuổi ước tính: Khoảng 3,4 tỷ năm tuổi

• Diện tích: 6.274 km2

Thuộc khu vực Tây Australia, Hamersley có nguồn tài nguôn khoáng sản, địa chất độc đáo nổi tiếng toàn thế giới.

Hamersley có vị trí trải dài 460km từ khu vực phía đông bắc sông Fortescue về phía Nam. Dãy có đỉnh núi cao nhất được đặt tên là Meharry, độ cao so với mực nước biển ~ 1.249m. Ngoài đỉnh này, dãy còn có các đỉnh khác như Bruce ( độ cao 1.234 m), Truchanas (1.148 m), Nameless/Jarndunmunha (1.115 m), Reeder Nichols ( độ cao1.109 m), Samson (1.107 m) .

Ở khu vực trung tâm dãy Hamersley có một trong những vườn quốc gia lớn nhất của Úc là Karijini với diện tích đến 6.274 km2.

3. Dãy Waterberg

• Địa điểm: tỉnh Limpopo của Nam Phi

• Tuổi: 2,7 tỷ năm tuổi

• Diện tích: khoảng 14.5000 km2.

Dãy Waterberg có độ cao trung bình là khoảng 600m trong đó đỉnh cao nhất là Geelhoutkop, độ cao 1.829m so với mực nước biển. Một số ngọn núi của dãy còn có những hồ chứa nước cho các vùng khô hạn xung quanh.

Ở đây có vườn quốc gia Marakele với diện tích 150 km2 thuộc dãy núi này cũng nổi tiếng với hệ sinh thái đa dạng. Đặc biệt, vào năm 2001, Waterberg được UNESCO công nhận chính thức là khu dự trữ sinh quyển.

4. Dãy Magaliesberg

• Địa điểm: Nam Phi

• Số tuổi: 2,3 tỷ năm tuổi

• Diện tích: ~ 3.580km2

Tiếp tục là một dãy núi cổ xưa tại Nam Phi với hơn 2 tỷ năm tuổi. Độ cao trung bình của dãy Magaliesberg chỉ gần 300m nhưng mà nó có đỉnh lớn nhất cao tới 1.852 m được đặt tên là Nooitgedacht.

Là dãy núi cổ xưa và có hệ sinh thái đa dạng, một số khu vực của dãy Malaliesberg cũng được UNESCO chỉ định là khu dự trữ sinh quyển. Những khu vực này sở hữu sự đa dạng sinh học phong phú trong đó có 443 loài chim – số lượng chiếm 46,6% tổng số loài chim ở tiểu vùng phía nam châu Phi.

5. Cao nguyên Guiana

• Địa điểm: Đông Bắc Nam Mỹ

• Số tuổi: ~ 2 tỷ năm tuổi

• Tên khác: Khiên Guiana

Cao nguyên Guiana là dãy núi thứ 5 trong top này. Trải dài khoảng 1.930 km tại khu vực Đông Bắc Nam Mỹ, diện tích của dãy này bao phủ một phần của Venezuela, Brazil, Guyana và Suriname. Vùng này được biết đến với nhiều loại đá có giá trị trong đó thạch anh, đá sa thạch, đá núi lửa, đá phiến sét…là nổi bật nhất.

Ngọn núi Pico da Neblina là đỉnh cao nhất toàn dãy, với độ cao so với mực nước biển là 2.995m. Đỉnh này cũng là đỉnh cao nhất của Brazil.

Điểm đặc biệt nữa của Guiana nằm ở mức độ đa dạng sinh học cao, thuộc top những khu vực có sự đa dạng cao nhất hành tinh. Ở đây có nhiều loài đặc hữu sinh sống với hơn 3.000 loài động vật có xương sống và hơn 13.300 loài thực vật có mạch.

Theo Interesting Engineering

Xem thêm bài viết: Đại dương già nhất thế giới